Osmanlı İmparatorluğunun manevi kurucusu olarak bilinen Şeyh Edebali Hazretlerinin türbesi Bilecik ilinde bulunmaktadır. Halk tarafından ziyaret edilerek dualar okunan Şeyh Edebali Türbesi yerli ve şehir dışından gelen ziyaretçilerin akınına uğramaktadır.
Orhan Gazi’nin Bilecik şehrinin kurulmuş olduğu vadinin arka kısmında bulunan mütevazi bir tepede bulunan türbe ilk yapıldığı dönemlerde kubbeli bir yapıya sahipmiş. Kurtuluş Savaşı döneminde Yunanlılar tarafından tahribe uğrayan türbenin kubbesi yıkılmış ve daha sonra türbenin üstüne kiremitlerden oluşan bir çatı kondurulmuştur. O günden bu yana aynı şekilde durmaktadır.
Türbe yapı olarak 3 kısımdan oluşmaktadır. Bir salon ve 2 odaya ayrılan türbenin büyük salonu mihraplı mescit, diğer odalar ise sohbethane ve misafirhane olarak kullanılmıştır. Şeyh Edebali Hazretleri ile yakınlarına ait olduğu bilinen bölümde 4 küçük 7 tane de büyük sanduka yer alır. Sandukaların olduğu yerde medfun oldukları bilinmektedir. Ayrıca sandukaların yer aldığı bölümün tavanı kubbelidir.
Şeyh Edebali Hazretleri Kimdir?
Tarihler 1206 senesini gösterdiğinde Merv Şehrinde dünyaya gelen Şeyh Edebali Hazretleri, ilk tahsilini Karaman’da yapmıştır. Karaman’da Necmeddin ez Zahidi’den çeşitli dersler alan Şeyh Edebali daha sonra Şam’a giderek Sadretin Süleyman Ebül iz ve Cemalettin el Hasiri gibi birçok önemli şahsiyetten özel dersler almıştır. Aldığı derslerden sonra kendini tasavvufa adayan Şeyh Edebali, Eskişehir’e bağlı İtburnu köyüne giderek burada halka vaazlarda bulunmuş irşad görevleri yürütmüştür.
Şeyh Edebali’nin bulunduğu süre boyunca dergahın hiç boş kalmadığı ve hazretin mazlum ve fakir ailelerin ihtiyaçlarını gidermek için sürekli çalıştığı bilinmektedir. Osman Gazi Şeyh Edebali’ye misafir olduğu bir gece rüyasında kendi göğsünden çıkan bir ay ve göğsünde bitmiş bir ağaç görür. Bu ağaç öylesine büyükmüş ki dalları ve kökleri tüm dünyayı çepeçevre sarmıştır. Sulara, dağlara ve nice yerlere gölgesini vermiştir.
Rüyasını hazrete anlatan Osman Gazi şu cevapları almıştır; “Osman Allah-u Teala hem sana hem de senden gelecek oğullarına hükümdarlık verdi” müjdesinde bulunmuştur. Daha sonra Osman Gazi Şeyh Edebali’nin kızı Malhun Hatun ile evlenecektir. Osmanlının bir tarafı da Şeyh Edebali’nin soyundan gelmektedir.
Ahi Teşkilatı Sahibi Şeyh Edebali
Selçuklu ve Osmanlı Devleti’nin en bilinen teşkilatlarından bir tanesi olan Ahilik teşkilatıdır. Yaşadığı dönemde Ahi Teşkilatı reisliğini de üstlenen Şeyh Edebali hazretleri hayatı boyunca birçok hizmette bulunmuştur. Osmanlıların Bilecik’i fethetmesi ile dergahını bu şehre taşımış ve hizmetlerine burada devam etmiştir. 1326 yılında vefat eden Şeyh Edebali Hazretleri dergahının mescit olarak kullandığı bölümüne defnedilmiştir. Şeyh Edebali Hazretleri Osmanlı Devleti’nin ilk Müftüsü ve Kadısı olarak bilinmektedir.
